BİŞKEK (AA) - Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı Akılbek Caparov, "Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) diyalog ortaklarıyla işbirliğine yönelik bir yol haritasının geliştirilmesi ve benimsenmesi gerekiyor." dedi.
Kırgızistan, ŞİÖ 22. Hükümet Başkanları Zirvesi'ne ev sahipliği yaptı.
Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı Caparov'un başkanlığında başkent Bişkek'teki Ala-Arça Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi'nde düzenlenen zirveye, Çin Başbakanı Li Çiang, Rusya Başbakanı Mihail Mişustin, Kazakistan Başbakanı Alihan İsmailov, Özbekistan Başbakanı Abdulla Aripov, Tacikistan Başbakanı Kahir Rasulzade, Moğolistan Başbakanı Luvsannamsrain Oyun-Erdene, Belarus Başbakanı Roman Golovçenko, Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Hacimurat Geldimıradov, İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir, Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, Pakistan Dışişleri Bakanı Jalil Abbas Jilani, ŞİÖ Genel Sekreteri Zhang Ming, ŞİÖ Bölgesel Terörle Mücadele Birimi İcra Direktörü Djumahon Giyesov ve ŞİÖ'nün diğer organların yetkilileri katıldı.
Zirve, Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı Caparov'un katılımcıları tek tek karşılaması ve aile fotoğrafı çektirmesiyle başladı.
Caparov, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, ŞİÖ'nün herkese açık olduğunu ve talep gördüğünü belirterek, "ŞİÖ diyalog ortaklarıyla işbirliğine yönelik bir yol haritasının geliştirilmesi ve benimsenmesi gerekiyor." dedi.
Örgütün, dünya nüfusunun yüzde 42'sinden fazlasını barındırdığını aktaran Caparov, ŞİÖ ülkelerinin küresel orta sınıfın büyümesine önemli katkı sağladığının altını çizdi.
Caparov, Kırgızistan'ın bu yılın 7 ayında ŞİÖ üyesi ülkeler ile karşılıklı ticaretini yüzde 8,6 artırdığını ve bu senenin ilk yarısında Kırgızistan'a toplam yatırım girişinin yüzde 55'inin ŞİÖ ülkelerinden geldiğini dile getirdi.
ŞİÖ üyesi devletlerin ulaştırma sistemlerinin iyileştirilmesi gerektiğine işaret eden Caparov, Doğu ile Batı'yı birbirine bağlayacak Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolunun inşaat projesini hatırlattı.
Caparov, 2024'ün ŞİÖ üyesi ülkelerde "Ekoloji Yılı" ilan edildiğini anımsatarak, ülkeleri iklim değişikliği, hava ve su kirliliğiyle mücadelede, biyolojik çeşitliliğin korunmasında güçlerini birleştirmeye davet etti.
İran'ın ilk kez tam üye olarak ŞİÖ üyesi ülkelerin Hükümet Başkanları Zirvesi'ne katıldığını belirten Caparov, 23. Hükümet Başkanları Zirvesi'nin Pakistan'ın ev sahipliğinde yapılacağını kaydetti.
- "Filistin halkı susuz, yiyeceksiz ve savunmasız kaldı"
Zirvedeki konuşmasına Gazze'de yaşananları hatırlatarak başlayan İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhbir, "Filistin halkı susuz, yiyeceksiz ve savunmasız kaldı." dedi.
Muhbir, Filistin halkının "siyonist rejimin en vahşi saldırısıyla karşı karşıya kaldığını" belirterek, "Siyonist rejim, Filistin halkına suyu, gıdayı, ilacı engelleyerek masum insanlara karşı insanlık suçu işliyor." değerlendirmesinde bulundu.
- Ekonomi, ticaret, gıda güvenliği ve iklim değişikliği konuşuldu
Rusya Başbakanı Mişustin, ŞİÖ'ye üye ülkelerin küresel zorluklara karşı dayanıklılığının önemine işaret ederek, ülkesinin tüm provokasyonlara rağmen bu ülkelerle karşılıklı ticaretini artırdığını vurguladı.
Çin Başbakanı Li, ŞİÖ bölgesinin kaderinin yine bölgenin elinde olması gerektiğini ifade etti.
Kazakistan Başbakanı İsmailov, geçen yıl ŞİÖ üyesi ülkelerle karşılıklı ticaretin yüzde 20 arttığını hatırlatarak, karşılıklı ticarette ulusal para birimlerinin kullanılmasının önemine değindi.
Özbekistan Başbakanı Aripov, ülkesinin geçen yıl ŞİÖ üyesi ülkeler ile karşılıklı ticaretini yüzde 22 artırdığını anlatarak, ülkesinde fiyat artışlarının tarım ürünlerindeki lojistik sorunlar nedeniyle yaşandığına dikkati çekti.
Tacikistan Başbakanı Rasulzade, İran'ın örgüte tam üye olmasıyla ŞİÖ'nün ekonomi potansiyelini büyüttüğünü anımsatarak, Tacikistan ticaretinin yüzde 74'ünü örgüte üye ülkelerle yaptığını hatırlattı.
Zirveye "gözlemci" statüsüyle katılan Belarus Başbakanı Golovçenko, ülkelerin egemenliğine saygı duyan ve bölgenin ekonomik olarak kalkınmasını hedefleyen örgüte yakın zamanda tam üye olmayı istediklerini söyledi.
Pakistan Dışişleri Bakanı Jilani de 2024'te ŞİÖ 23. Hükümet Başkanları Zirvesi'ne ev sahipliği yapacak olmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, örgütün mevcut mekanizmalarını sürdürmeye devam edeceklerini ve yeni fikirlere açık olacaklarını kaydetti.
Zirvede, ortak bildiri ile "2024 Ekoloji Yılı" eylem planı dahil toplam 14 belgeye imza atıldı.
Türkiye, Rusya ve Çin öncülüğünde 1996'da kurulan ŞİÖ'ye 10 yıl önce diyalog ortağı olmuştu.
