İHA - Fen ve Teknoloji Lisesinde eğitim gören dört öğrenci, SpaceTech projeleri kapsamında Türkiye’de ilk kez lise düzeyinde tasarladıkları çip ile uzaya gönderilmesi hedeflenen küp uydusunun görevlerini yönetebilecek bir bilgisayar oluşturdu.
Bahçeşehir Koleji 2006 yılında, Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları Başkanı eğitimci Enver Yücel’in hayali olan Türkiye’nin ilk Fen ve Teknoloji Liselerini eğitim sektörüne kazandırdı. STEM, Yapay Zekâ Okuryazarlığı, robotik gibi güncel eğitim modelleri, son teknoloji laboratuvarlar, akademisyen düzeyinde öğretmenleri ile büyük bir ilgi gören Fen ve Teknoloji Liseleri, akademik başarının yanı sıra mezunlarının dünyanın en prestijli üniversitelerine kabulleriyle de öne çıktı. Türkiye’de 17 kampüste eğitime devam eden Fen ve Teknoloji Liselerinden her yıl çıkan farklı başarı hikayeleri kamuoyunda takdir görürken son olarak Kemerburgaz Kampüsü Fen ve Teknoloji Lisesi 9. sınıf öğrencileri Ali Can Çalışkan, Devrim Rüzgar Türkmen, Arya Ergin ve Ömer Süner’in genç yaşlarına rağmen tasarladıkları çip, aldıkları donanımlı eğitimin farkını ortaya koydu. Liseli öğrenciler, büyük emek vererek geliştirdikleri projede, küp uydunun görevlerini yönetecek bir bilgisayar oluşturarak uzay araştırmalarında aktif rol oynamak için kolları sıvadı. Öğrenciler çalışmaları sonucu, Türkiye’de ilk kez lise düzeyinde ürettikleri çip sayesinde uzayda hava durumu ve mikroplastik ölçümleri, televizyon yayını ve diğer bilimsel çalışmalara yönelik deneyler yapabilme fırsatını yakaladı.
“Amacımız, küp uyduyu uzaya göndermek”
Uzaya ve teknolojiye olan ilgisini okulda aldığı eğitimle hayallerin ötesine taşıyabildiğini söyleyen 15 yaşındaki lise öğrencisi Ali Can Çalışkan, “Küçüklükten beri uzaya ve teknolojiye çok ilgiliydim. Okulumda uzaya bir küp uydu gönderileceğini duyunca çok heyecanlandım. Projenin parçası olabilmek için çip tasarım dersine katıldım ve çip üretiminde yer aldım. Dünya yüzeyinden yaklaşık 400 kilometre yukarıda, atmosferimizde binlerce uydu bulunuyor. Bu uydular bilimsel araştırmalar gibi birçok amaç ile insanlığa hizmet ediyor. Bizim de amacımız boyutları 20x20x20 santimetre ve 3 kilogramı aşmayan bir küp uydu geliştirip bu küp uyduyu uzaya göndermek. Bu kapsamda birkaç fazdan oluşacak projemizi başlattık. Tasarımı yapmayı sağlayan verilog dilini öğrendik ve işlemcimizin çekirdek bölümünü tasarladık ve doğruladık. Uzay ortamında çalışabilecek güvenlik kritik özelliklere sahip bir işlemci tasarımı sürecine başladık. Yaklaşık bir yıldır sürdürdüğümüz çalışmanın sonunda bu işlemci ile uzay ortamında bile stabil çalışabilecek bir görev bilgisayarımız olacak’’ diye konuştu.
‘’Küp uydumuzun ilk prototip şase tasarımını başarıyla tamamladık’’
Bu projeden edindiğimiz deneyimler sayesinde ileride uzay ve havacılık alanlarında eğitimini sürdürmeyi istediğini söyleyen Devrim Rüzgâr Türkmen ise ‘’Çipin fiziksel hale dönüşmesi için çip tasarımı fabrikalarına gönderip bastırmamız gerekiyordu ancak bu işlem milyon dolarlardan başlıyordu. Biz cipi fiziksel olarak bastırmak yerine düşük adetlerde çip tasarımında tercih edilen FPGA isimli bir yapıyı kullanmaya karar verdik. Şu anda ilk prototipimizi geliştirdik. Kendi yaptığımız işlemci ve bu işlemciye bağlı sıcaklık ve açı ölçer sensörlerinin entegrasyonunu yaparak küp uydumuzun ilk prototip şase tasarımını başarıyla tamamladık’’ dedi.
‘’Uluslarası yarışmalara katılıp derece kazanmak istiyoruz’’
15 yaşındaki lise öğrencisi Arya Ergin de ülkemizdeki uzay ve savunma sanayi alanındaki gelişmeleri yakında takip ettiğini ve arkadaşlarıyla uzayda araştırma yapabilecekleri içinde son derece gururlu olduğunu söyledi. Ömer Süner ise “İlk küp uyduyu 29 Ekim 2024 tarihinde göndermeyi hedefliyoruz. Uydumuz atmosfer ölçümleri yapacak ve en önemlisi de mikroplastik kirlenme oranını da ölçebilecek. Sürecin her aşamasında sonsuz bir gurur ve heyecan doluyduk. Ülkemizi bu alanda uluslararası yarışmalara katılıp uluslararası dereceler kazanmak istiyoruz’’ şeklinde konuştu.
“Her yeni başarı, doğru yolda olduğumuzu gösteriyor”
Öğrencilerin üniversitede düzeyinde aldıkları eğitimle hazırladıkları projeler ve hedefleriyle geleceğin dünyasında fark oluşturacak bireyler olarak yetiştirdiklerini anlatan Bahçeşehir Koleji Genel Müdürü Özlem Dağ ise Fen ve Teknoloji liseleriyle her zaman büyük gurur duyduklarını dile getirdi. Dağ, ’’Bahçeşehir Koleji Kemerburgaz Kampüsü Fen ve Teknoloji Lisesi, Türkiye’nin ilk Fen ve Teknoloji Lisesi olma özelliğini taşımaktadır. 18 yıl önce fen eğitimine yeni bir boyut kazandırmak amacıyla kurduğumuz Fen ve Teknoloji Liseleri, dünya çapında bilim ve teknoloji konusunda hazırladıkları projeler ve katıldıkları turnuvalardaki başarılarla ülkemiz ve geleceğimiz olan öğrencilerimiz adına ne kadar doğru bir yatırım yaptığımızı gözler önüne sermektedir” açıklaması yaptı.
‘’Geleceğin liderleri ve bilim insanlarını yetiştiriyoruz’’
Öğrencilerin eleştirel düşünen geleceğin problemlerine çözüm üreten bireyler olarak yetiştirdiklerini söyleyen Dağ, “Eğitim ve öğretimimizi de öğrencilerimizi farklı düşünebilen, fark oluşturan bireyler olarak yetişmeleri için şekillendiriyoruz. Dolasıyla Bahçeşehir Koleji Fen ve Teknoloji Liselerimizde geleceğin liderleri ve bilim insanları olmak üzere eğitim görecek öğrencilerimizi de yine farklı bir sistemle seçme gereği duyduk ve yine Türkiye’de ilk kez çok yönlü bir değerlendirme ile öğrenci seçilmesi gerektiği için Apply FenTek modelini hayata geçirdik. Apply FenTek modeliyle öğrenci olmak isteyenler girecekleri kabul sınavının yanı sıra ApplyFenTek uygulamasıyla kendilerini, hedeflerini, başardıklarını ve başarmak istediklerini anlatarak Fen ve Teknoloji lisesi öğrencisi olmaya hak kazanıyor” şeklinde konuştu.
“Ülkemizi temsil edecekler”
Fen ve Teknoloji Lisesi öğrencilerinin bilimsel yazıları takip edebilme, dil becerileriyle projelerle Türkiye’yi temsil edebilme ve fikirlerini hayata geçirebilme yeteneklerine sahip olduklarının altını çizen Dağ, öğrencilerin dünya çapında saygın üniversitelere burslu olarak kabul aldıklarını ve mezunların da dünyanın önde gelen kurumlarında çalışma fırsatı elde ettiklerinin altını çizdi. Bugüne kadar birçok projeyi hayata geçiren fen ve teknoloji lisesi öğrencilerinin her alanda başarılara imza atmaya devam ettiğini belirten Dağ, şimdi de çip geliştirerek yakın uzaya gönderilecek bir küp hazırlayan ve çip tasarımı tecrübelerini ‘’Yonga Tasarımı’ olarak müfredata dönüştürdüklerinin ve Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kuruluna sunduklarının müjdesini verdi. Türkiye’de ilk kez lise düzeyinde uzay meraklısı dört gencin hazırladıkları bu proje ile NASA ve M.I.T. Üniversitesi’nin düzenlediği prestijli küp uydu yarışmalarında ülkemizi temsil edeceklerini dile getirdi.
